نیک‌نامی
چهارشنبه, ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۸، ۰۹:۴۷ ق.ظ
نیک‌نامی
دعای حضرت ابراهیم (ع): واجعل لی لسان صدق فی الآخرین. (۸۴، شعراء)
و برای من در [میان] آیندگان آوازه نیکو گذار. (ترجمه مرحوم محمدمهدی فولادوند)
دعای جالب و شگفتی است به ویژه که گوینده آن "خلیل الرحمان" است. درخور اندیشیدن است که چرا چنان بزرگ‌مردی در پی نیک‌نامی در میان نسلهای آینده است؟ چرا نگفته من که خلیل الرحمانم، دگر چه حاجت به نام نیک نزد آدمیان فانی؟
شاید یک وجهش این باشد که نام نیک، مایه دنباله‌روی و الگوگیری از رفتارهای وی می‌شود و این یعنی با مرگ وی، پرونده کردارهای خوب همچنان باز می‌ماند و به اصطلاح سنتهای حسنه‌اش پابرجا می‌ماند.
باز در مورد سخن مردم بجاست که از نامه امیرالمومنین (ع) به مالک اشتر (ره) یاد کنیم:
انما یستدل علی الصالحین بما یجری الله لهم علی السن عباده.
و نیکوکاران را به نام نیکی توان شناخت که خدا از ایشان بر زبانهای بندگانش جاری ساخت (نهج البلاغه، ترجمه مرحوم سیدجعفر شهیدی، ص ۳۲۶).
و گویا شگفتی این سخن بیش باشد چه اینکه تنها راه شناخت نیکان، نحوه یادکرد مردمان دانسته شده است؛ یعنی اگر بندگان خدا از کسی به نیکی یاد کردند معلوم می‌شود که وی آدم خوبی بوده است...
الغرض، اگر قضاوت مردمان برای دو شهسوار عرصه یکتاپرستی چنان اهمیتی دارد، متدینان نمی‌توانند بگویند ما با سخن مردم کاری نداریم یا مثلاً قضاوت تاریخ برای ما اهمیتی ندارد چون معیار ما فقط خداست و هرچه باداباد!
وانگهی، آنان که با نام دین شهرت یافته‌اند، بدنامی‌شان مایه بدنامی دین و دین‌گریزی دیگران خواهد شد. و ای بسا:
خواجه پندارد که طاعت می‌کند
بی‌خبر در معصیت جان می‌کند
