اندیشه‌ورزی

مباحث تخصصی و مورد علاقه: فلسفه غرب، دین

اندیشه‌ورزی

مباحث تخصصی و مورد علاقه: فلسفه غرب، دین

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «صورت» ثبت شده است

۳۰
دی
۹۸

لوگوس

واژه logos -که به لحاظ ریشه‌شناختی، مرتبط با واژه legein به معنای سخن گفتن (to speak) است- حامل معانی گوناگونی است.[1] از این معانی است: مشخص کننده، سخن، گزاره، جمله، توضیح، تعریف، فرمول، حساب، نسبت، تبیین، استدلال، و قوه عقل.[2] معانی مذکور بی‌ارتباط نمی‌نمایند: اگر «لوگوسِ» شیء، «توضیح» آن باشد، یعنی لوگوس به سوی «تبیین» و «تعریف» شیء رهنمون می‌شود، چرا که وقتی چیزی را توضیح می‌دهیم، در واقع می‌خواهیم تبیین و در بهترین حالت، تعریفی از آن به دست دهیم؛ روشن است که این کار، از طریق «کلمه» و «جمله» و «استدلال» انجام می‌شود، و بنابراین، لوگوس، «دالِّ» بر شیء و «مشخص کننده»  شیء می‌شود.  همه این امور به وسیله «قوه عقل» انجام می‌شود.

واژه logic [= منطق] مشتق از همین واژه است. پایانه‌ی واژه‌های علم و دانش نیز مشتق از همین واژه است: بیولوژی، ثئولوژی، آنثروپولوژی و ... .[3]

  • عقیل فولادی
۱۶
مرداد
۹۳

امر والا نه تنها در زیبایی­‌شناسی کانت بلکه در اخلاق وی نیز مهم است. نگارنده،در مقاله ای با عنوان بالا، رابطة والا را در نقدهای دوم و سوم کانت بررسی نموده است.

والای زیباشناختی به امری بجز صورت می­‌پردازد و بنابراین از صورت یا بی­‌صورتی قطع نظر می‌­کند. والای زیباشناختی، غایتمندی­‌ای در خود ما و کاملاً مستقل از طبیعت است. والای اخلاقی، شخصیت انسان است که مبنای فوق محسوسش، آن را به لحاظ هستی‌­شناختی، ارزش‌­شناختی، و جهان­‌شناختی، مقدم بر هر جنبة جهان پدیداری می­‌سازد. بنابراین تنها وجدان اخلاقی شایستة واژة والا است. والای زیباشناختی با والای اخلاقی رابطة متقابل دارد: از سویی تقویت حس والای زیباشناختی در پرورش وجدان اخلاقی ما جهت اتیان فرامین اخلاقی مؤثر است و از سوی دیگر انسان اخلاقی است که می­‌تواند طبیعت را والا ببیند. والای زیباشناختی میانجیگر میان عالم فنومن و نومن است.

والای اخلاقی نه تنها مقدم بر والای زیباشناختی است، بلکه مقدم بر هر چیزی سوای بشریّت است. در والای اخلاقی ما با صورت قانون اخلاقی مواجهیم و این صورت، علت والایی آن است و لذا والا ضرورتاً بی­‌صورت نیست.

این مقاله در نشریه علمی و پژوهشی حکمت و فلسفه شماره 9، در سال 86 منتشر شده است. اکنون در پرتال دانشگاه علامه طباطبائی(ره) قابل دریافت است.

لینک دریافت


  • عقیل فولادی